آثار جداگانه و برهم کنشی فرومون های جنسی موش صحرایی ماده با رفتار های جنسی و والدینی، بر سطح پلاسمایی هورمون تستوسترون در موش صحرایی نر نژاد ویستار

مقدمه: فرومون ها نقش عمده ای در رفتارهای جنسی و اجتماعی بسیاری از جانوران داشته, قادرند بر فیزیولوژی تولید مثلی پستانداران اثر بگذارند. منبع اصلی فرومون ها، ادرار و ترشحات پاراکراینی می باشد. به لحاظ سیستم نورواندوکرینی, هورمون تستوسترون یک پارامتر مطمئن برای اندازه گیری و مقایسه ی تأثیر فرومون ها بر رفتارهای جنسی می باشد. در مطالعه ی تحقیق حاضر از 8 موش برای خون گیری استفاده شد (n= 8) که از این 8 موش در 13 نوبت خون گیری به عمل آمد و 13 گروه جداگانه برای تجزیه و تحلیل آماری در نظر گرفته شدند. به کمک قفس مخصوصی، تأثیر فرومون های جنسی بدون دخالت تحریک های حسی از جمله بینایی، شنوایی و لامسه بر هورمون تستوسترون، اندازه گیری شده است (گروه دوم- ng/ml 38/0±58/3). در صورتی که موش های ماده در کنار نر ها قرار بگیرند، سطح پلاسمایی هورمون تستوسترون آن ها نسبت به زمانی که فقط فرومون ماده ها را دریافت می کنند، بیشتر افزایش می یابد (گروه سوم- 1 0/0 p<،ng/ml 25/2±59/10). هم چنین عمل جفت گیری میزان هورمون تستوسترون را نسبت به دوره ی قبل از جفت گیری کاهش یابد (گروه چهارم ـ 05/0p<، ng/ml 95/0±32/4). در نرهای دوره ی آبستنی، میزان هورمون تستوسترون تا هفته ی دوم افزایش می یافت (گروه ششم ـ 017/0p<، ng/ml 58/1±11/6)، سپس دچار کاهش شدیدی شد (گروه هفتم ـ 017/0p<،ng/ml 37/0±65/1). پس از تولد فرزندان, میزان هورمون تستوسترون موش پدر به تدریج کاهش می یافت (گروه دهم ـ 017/0p<،ng/ml 14/0±36/0) ولی قرار گرفتن موش های پدر در کنار فرزندان غریبه، موجب افزایش قابل ملاحظه ای در سطح پلاسمایی هورمون تستوسترون می گردید، میزان این افزایش, از زمان جفت گیری نیز بالاتر بود (گروه سیزدهم ـ 017/0p<،ng/ml 26/1±46/8). با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که فرومون های جنسی ماده و رفتارهای مختلف جنسی و پدرانه، به طور مستقیم بر سطح پلاسمایی هورمون تستوسترون و در نتیجه فعالیت های تولیدمثلی موش های نر تأثیر می گذارد.